+ All Categories
Home > Documents > cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn]...

cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn]...

Date post: 11-Aug-2020
Category:
Upload: others
View: 3 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
21
www.lawcommission.gov.np www.lawcommission.gov.np 1 cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt @)%%.!@.* ;+zf]wg ug]{ P]g ;+zf]wg ug]{ P]g ;+zf]wg ug]{ P]g ;+zf]wg ug]{ P]g != ;fj{hlgs vl/b P]g,@)^# @)^#.(.#) @= u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ @)^^.!).& @)%% ;fnsf] P]g g+= @& cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g k|:tfjgf k|:tfjgf k|:tfjgf k|:tfjgf M ;l~rt sf]if jf ;/sf/L sf]ifsf] ;+rfng, ah]6 th{'df, lgsf;f tyf vr{ ug]{, n]vf /fVg], cfGtl/s lgoGq0fsf] Joj:yf ldnfpg], n]vfk/LIf0f, a]?h' km5\of}{6 tyf c;'n txl;n ug]{ u/fpg] cflb cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt ¿kaf6 ;~rfng ug{ u/fpg jf~5gLo ePsf]n], >L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]j sf] zf;gsfnsf] ;QfO;f}+ jif{df ;+;bn] of] P]g agfPsf]5 . kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b–! k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes != != != != ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd æcfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%Æ /x]sf]5 . -@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 . @= @= @= @= kl/efiff kl/efiff kl/efiff kl/efiff M ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,– -s_ æ;+ljwfgÆ eGgfn] g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# ;D´g' k5{ . of] P]g ;+jt\ @)^% ;fn h]7 !% ut]b]lv nfu" ePsf], k|z:tL / clw/fHo zAb lemlsPsf] . u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .
Transcript
Page 1: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 1

cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%

k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt

@)%%.!@.*

;+zf]wg ug]{ P]g;+zf]wg ug]{ P]g;+zf]wg ug]{ P]g;+zf]wg ug]{ P]g

!= ;fj{hlgs vl/b P]g,@)^# @)^#.(.#)

@= u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g

;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^� @)^^.!).&

@)%% ;fnsf] P]g g+= @&

cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:ytcfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:ytcfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:ytcfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g ug{ ag]sf] P]g

k|:tfjgfk|:tfjgfk|:tfjgfk|:tfjgf M ;l~rt sf]if jf ;/sf/L sf]ifsf] ;+rfng, ah]6 th{'df, lgsf;f tyf vr{

ug]{, n]vf /fVg], cfGtl/s lgoGq0fsf] Joj:yf ldnfpg], n]vfk/LIf0f, a]?h' km5\of}{6 tyf

c;'n txl;n ug]{ u/fpg] cflb cfly{s sfo{ljlw lgoldt tyf Jojl:yt ¿kaf6

;~rfng ug{ u/fpg jf~5gLo ePsf]n],

>L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jsf] zf;gsfnsf] ;QfO;f}+ jif{df

;+;bn] of] P]g agfPsf]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––!!!!

k|f/lDesk|f/lDesk|f/lDesk|f/lDes

!=!=!=!= ;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd æcfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%Æ

/x]sf]5 .

-@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .

@=@=@=@= kl/efiffkl/efiffkl/efiffkl/efiff M ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ æ;+ljwfgÆ eGgfn] �g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# ;D´g' k5{ .

� of] P]g ;+jt\ @)^% ;fn h]7 !% ut]b]lv nfu" ePsf], k|z:tL / clw/fHo zAb lemlsPsf] . � u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .

Page 2: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 2

-v_ æ;l~rt sf]ifÆ eGgfn] ;+ljwfgsf] �wf/f () adf]lhdsf] ;l~rt sf]if jf

;/sf/L sf]if ;D´g' k5{ .

-u_ æsfof{noÆ eGgfn] ;+j}wflgs c+u tyf lgsfo, g]kfn ;/sf/sf ;a}

dGqfno, ;lrjfno, ljefu / ;f] dftxtsf ;a} c8\8f cbfnt tyf cGo

;/sf/L lgsfosf sfof{no ;d]tnfO{ ;D´g' k5{ .

-3_ ætfn's sfof{noÆ eGgfn] ;DalGwt sfof{noeGbf dflyNnf] txsf] sfof{no

;D´g' k5{ .

-ª_ ædftxtsf] sfof{noÆ eGgfn] ;DalGwt sfof{nosf] dftxtdf /x]sf

sfof{no ;D´g' k5{ .

-r_ æ;lrjÆ eGgfn] dGqfnosf] ;lrj ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] ;+j}wflgs c+u

tyf lgsfosf] xsdf To:tf] ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] ;lrj jf

k|zf;sLo k|d'v / s]Gb|Lo :t/sf] ;lrjfno tyf cfo]usf] xsdf To:tf]

;lrjfno tyf cfof]usf] ;lrj ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-5_ æsfof{no k|d'vÆ eGgfn] ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] ;DaGwdf To:tf]

;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf k|d'v, dGqfnosf] ;DaGwdf ;lrj, ljefusf]

;DaGwdf ljefuLo k|d'v, of]hgfsf] ;DaGwdf of]hgf k|d'v / sfof{nosf]

;DaGwdf ;f]xL sfof{nosf k|d'v ;D´g' k5{ .

-h_ æPs tx dflysf] clwsf/LÆ eGgfn] sfof{nosf] k|d'vsf] xsdf ;DalGwt

ljefuLo k|d'v, ljefuLo k|d'vsf] xsdf ;DalGwt dGqfno, ;lrjfno tyf

cfof]usf] ;lrj, ;lrjsf] xsdf ;DalGwt ljefuLo dGqL jf /fHodGqL /

;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] ;lrj jf k|zf;sLo k|d'vsf] xsdf ;DalGwt

;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] k|d'v ;D´g' k5{ .

-´_ ædxfn]vf lgoGqs sfof{noÆ eGgfn] of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf]

lgodsf] cwLgdf /xL ;+lrt sf]if / cfly{s k|zf;gsf] ;+rfng tyf

lgoGq0f ug{ cfGtl/s n]vfk/LIf0f ug]{, lgb]{zg lbg] tyf g]kfn ;/sf/sf]

s]Gb|Lo cfo–Joo n]vf tof/ kfg]{ sfof{no ;D´g' k5{ .

� u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .

Page 3: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 3

-`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf /

sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg sfof{nonfO{ vr{ ug{ ljlgof]hg

ePsf] /sd ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] k"/s ljlgof]hg P]g / pwf/f] vr{ P]g

adf]lhd ljlgof]hg /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-6_ æn]vf pQ/bfoL clws[tÆ eGgfn] cfˆgf] / dftxt sfof{nosf] cfly{s

k|zf;g ;+rfng ug]{, jflif{s ah]6 tof/ ug]{ / ;f] ah]6 lgsf;f k|fKt u/L

vr{ ug]{ clwsf/ ;'Dkg], ah]6sf] n]vf /fVg] / /fVg nufpg], n]vf ljj/0f

tof/ ug]{ u/fpg], ljlgof]hg, /fh:j, w/f}6L / lhG;L ;d]tsf] cfGtl/s tyf

clGtd n]vfk/LIf0f u/fpg], a]?h' lgoldt ug]{ u/fpg], c;'n pk/ ug]{

u/fpg] jf ldGxf ug]{ u/fpg] st{Jo ePsf] ;lrjnfO{ ;D´g' k5{ .

-7_ ælhDd]jf/ JolQmÆ eGgfn] n]vf pQ/bfoL clws[taf6 clVtof/L lbP

adf]lhdsf] sfo{ ;+rfng ug]{, lhDdf lng], vr{ ug]{, n]vf /fVg],

cfGtl/s jf clGtd n]vfk/LIf0f u/fO{ a]?h' km5\of}{6 ug]{ u/fpg],

;/sf/L gubL lhG;L c;'n pk/ ug]{ u/fpg] tyf bflvnf ug]{ st{Jo

ePsf] JolQm ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] ;/sf/L sfdsf] nflu ;/sf/L

gubL jf lhG;L lnO{ jf glnO{ ;f] sfd km5Øf{pg] lhDdf lng] u}/

;/sf/L JolQm ;d]tnfO{ hgfp“5 .

-8_ æa}+sÆ eGgfn] g]kfn /fi6« a}+s ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] g]kfn ;/sf/n]

tf]lslbPsf] cGo jfl0fHo a}+s ;d]tnfO{ hgfp“5 .

-9_ æsf/f]af/Æ eGgfn] ;/sf/L rn, crn, gubL tyf lhG;L wgdfn lhDdf

lnO{ k|rlnt sfg'g adf]lhd lgwf{l/t sfddf vr{ jf bflvnf ;DaGwL

;Dk"0f{ sfd ;D´g' k5{ .

-0f_ æn]vfÆ eGgfn] sf/f]af/ ePsf] Joxf]/f b]lvg] u/L k|rlnt sfg'g adf]lhd

/flvg] clen]v, vftf, lstfa cflb / ;f] sf/f]af/nfO{ k|dfl0ft ug]{ cGo

sfuhft ;d]tnfO{ ;D´g' k5{ .

-t_ æcfGtl/s n]vfk/LIf0fÆ eGgfn] dxfn]vf lgoGqs sfof{noaf6 x'g]

n]vfk/LIf0f ;D´g' k5{ .

Page 4: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 4

-y_ æclGtd n]vfk/LIf0fÆ eGgfn] dxfn]vf k/LIfssf] ljefuaf6 x'g] n]vfk/LIf0f

;D´g' k5{ .

-b_ æa]?h''Æ eGgfn] k|rlnt sfg'g adf]lhd k'¥ofpg' kg]{ /Lt gk''¥ofO{ sf/f]af/

u/]sf] jf /fVg' kg]{ n]vf g/fv]sf] tyf clgoldt jf a]dgfl;a tl/sfn]

cfly{s sf/f]af/ u/]sf] egL n]vfk/LIf0f ubf{ cf}+NofOPsf] jf 7x¥ofOPsf]

sf/f]af/ ;D´g' k5{ .

-w_ æc;'n pk/ ug'{ kg]{ /sdÆ eGgfn] k|rlnt sfg'g adf]lhd e'QmfgL lbg

gx'g] /sd e'QmfgL lbPsf] jf a9L x'g] u/L e'QmfgL lbPsf] jf 36L /sd

c;'n u/]sf] sf/0faf6 c;'n pk/ ug{' kg]{ egL n]vfk/LIf0f xF'bf

7x¥ofOPsf] a]?h' /sd ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] lxgfldgf jf d:of}6 u/]sf]

/sd tyf g]kfn ;/sf/nfO{ ltg'{ a'´fpg' kg]{ cGo s'g} /sd snd

;d]tnfO{ hgfpF5 .

-g_ æ;+k/LIf0fÆ eGgfn] cfGtl/s jf clGtd n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf cf}+NofOPsf]

a]?h'sf] ;DaGwdf k]z x'g cfPsf :ki6Ls/0f jf k|ltlqmof ;fy ;+nUg

k|df0f tyf sfuhftsf] k/LIf0f jf cg''udgsf] sfo{ ;D´g' k5{ / ;f] zAbn]

�Joj:yflksf–;+;bsf] ;fj{hlgs n]vf ;ldltaf6 k|fKt ;'´fj jf

lgb]{zgsf cfwf/df ul/g] k/LIf0f jf cg'udg sfo{ ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-k_ æcfly{s ljj/0fÆ eGgfn] s'g} lglZrt cjlwdf ePsf] cfly{s sf/f]af/sf]

;dli6ut l:ylt bzf{pg] p2]Zon] zLif{s ;d]t v'Ng] u/L tof/ ul/Psf]

ljj/0f ;D´g' k5{ / ;f] zAbn] sf/f]af/sf] l:ylt bzf{pg] u/L zLif{ssf]

cfwf/df agfOPsf] ah]6 cg'dfg, lgsf;f, vr{, nfut, cfDbfgL, bflvnf /

afFsL /sd v'nfOPsf] cfo–Joo ljj/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-km_ æs]Gb|Lo txl;n sfof{noÆ eGgfn] bkmf @( sf] k|of]hgsf] nflu g]kfn

;/sf/n] :yfkgf u/]sf] s]Gb|Lo txl;n sfof{nonfO{ ;D´g' k5{ .

-a_ æ;fj{hlgs hjfkmb]xLsf] kbÆ eGgfn] kfl/>lds 7]lsPsf] jf g7]lsPsf] h]

eP tfklg s'g} ¿kdf lgo'Qm x'g] jf lgjf{lrt x'g] jf dgf]gog x'g] sfg'gL

dfGotf k|fKt ;fj{hlgs sfd, st{Jo / clwsf/ ePsf] kb ;D´g' k5{ .

� u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .

Page 5: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 5

-d_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsPadf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf lgodx¿df

tf]lsPsf] jf tf]lsPadf]lhd ;D´g' k5{ .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng

#=#=#=#= ;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng;l~rt sf]ifsf] ;+rfng M ;+ljwfg, of] P]g / k|rlnt sfg'gsf] cwLgdf /xL

;l~rt sf]ifsf] ;+rfng dxfn]vf lgoGqs sfof{non] ug]{5 .

$$$$==== ;l~rt sf]ifsf] n]vf /fVg] pQ/bfloTj;l~rt sf]ifsf] n]vf /fVg] pQ/bfloTj;l~rt sf]ifsf] n]vf /fVg] pQ/bfloTj;l~rt sf]ifsf] n]vf /fVg] pQ/bfloTj M -!_ ;l~rt sf]ifsf] n]vf cBfjlws

¿kdf /fVg] tyf To;sf] jflif{s cfly{s ljj/0f agfpg] st{Jo / pQ/bfloTj

dxfn]vf lgoGqs sfof{nosf] x'g]5 / To;sf] nflu n]vf bflvnf u/fpg]

nufotsf cGo sfdsf] nflu dxfn]vf lgoGqs sfof{non] ;/sf/L sfof{nonfO{

g]kfn /fi6« a}+s / cGo a}+sx¿nfO{ lhDd]jf/L tf]Sg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] lhDd]jf/Lsf] kfngf ug{' u/fpg'

;DalGwt ;a} sfof{no tyf a}+ssf] st{Jo x'g]5 .

-#_ ;l~rt sf]ifsf] ;+rfng ug]{, s]Gb|Lo n]vf /fVg] / cfly{s ljj/0f tof/

ug]{ ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– ####

ah]6 lgdf{0f, lgsf;f, vr{, /sdfGt/ tyf lgoGq0fah]6 lgdf{0f, lgsf;f, vr{, /sdfGt/ tyf lgoGq0fah]6 lgdf{0f, lgsf;f, vr{, /sdfGt/ tyf lgoGq0fah]6 lgdf{0f, lgsf;f, vr{, /sdfGt/ tyf lgoGq0f

%=%=%=%= ah]6 tyf sfo{qmd th'{df ugah]6 tyf sfo{qmd th'{df ugah]6 tyf sfo{qmd th'{df ugah]6 tyf sfo{qmd th'{df ug]{]{ ]{]{ M-!_ cfufdL cfly{s jif{df ug'{kg]{ ;/sf/L

sfd sfh tyf ljsf; sfo{qmdsf] lgldQ tf]lsP adf]lhd ah]6 tof/ ug]{

u/fpg] pQ/bfloTj cy{ dGqfnosf] x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ah]6 tyf sfo{qmd th'{df Pj+ k|ult ;ldIff

ug{sf] nflu cy{ dGqfnon] dfu u/]sf] cfjlws sfo{ ljj/0f, cfo–Joosf] cg'dfg

tyf ;+ljwfgsf] �wf/f (# sf] pkwf/f -@_ adf]lhd cfˆgf] sfof{no / dftxtsf

sfof{nonfO{ 5'6\ofOPsf] ah]6 lgsf;f, vr{ / nIo cg';f/ ePsf] k|ult ljj/0f

cy{ dGqfnodf k]z ug]{ pQ/bfloTj ;DalGwt n]vf pQ/bfoL clws[tsf] x'g]5 .

� u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .

Page 6: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 6

-#_ ldq/fi6« / cGt//fli6«o ;+3 ;+:yfaf6 cg'bfg / C0f :j¿k g]kfn

;/sf/nfO{ k|fKt x'g] gubL jf lhG;L ;xfotfnfO{ ah]6df ;dfj]z ug{' u/fpg'

kg]{5 . o; afx]s cGo k|sf/sf ;xfotfsf] 5'§} ljj/0f ah]6 ;fy ;+;bdf k]z

ug'{kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] ;xfotf lng' cl3 To:tf] ;xfotf, of]hgf tyf

jflif{s sfo{qmdn] lgwf{/0f u/]sf] k|fyldstf, gLlt tyf sfo{qmd cg'¿k 5, 5}g ;f]

;DaGwdf ;fdfGotof /fli6«o of]hgf cfof]usf] k/fdz{ lnO{ cy{ dGqfnosf] :jLs[lt

lng] / ;f]sf] ljj/0f tof/ u/L cy{ dGqfnodf k]z ug]{ st{Jo n]vf pQ/bfoL

clws[tsf] x'g]5 .

-%_ u}/ ;/sf/L ;+:yf / :yfgLo lgsfox¿nfO{ k|fKt x'g] j}b]lzs C0f,

cg'bfg / ;xof]u ;DaGwL ljj/0f ;DalGwt dGqfnon] cy{ dGqfnonfO{ pknAw

u/fpg' kg]{5 . o;/L k|fKt x'g cfPsf] ljj/0f cy{ dGqfnon] ;+;b ;dIf k]z ug'{

kg]{5 .

-^_ ah]6 tyf sfo{qmd th{'df ubf{ ckgfpg' kg]{ cGo sfo{ljlw tf]lsP

adf]lhd x'g]5 .

^=^=^=^= ah]6 lgsf;fah]6 lgsf;fah]6 lgsf;fah]6 lgsf;fM -!_ k]ZsL vr{ P]g jf ljlgof]hg P]g hf/L ePkl5 :jLs[t ah]6

ljj/0f cg';f/ cy{ dGqfnon] lbPsf] clVtof/Lsf] cfwf/df dxfn]vf lgoGqs

sfof{nosf] cfb]z adf]lhd ;+lrt sf]ifaf6 ;DalGwt sfof{nosf] gfddf a}+s

dfk{mt /sd lgsf;f lbOg]5 .

-@_ cy{ dGqfnoaf6 sfof{nout ah]6 ljj/0f / vr{ ug]{ clVtof/L k|fKt

x'gf;fy ;DalGwt dGqfnon] ljefuLo k|d'vnfO{ / ljefuLo k|d'vn] dftxtsf

sfof{no k|d'vnfO{ vr{ ug]{ clVtof/L lbg' kg]{5 .

t/ ljefu gePsf sfof{nox¿sf] xsdf dGqfnon] sfof{no k|d'vnfO{

clVtof/L lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfof{nosf] gfddf /sd lgsf;f ePkl5 dxfn]vf

lgoGqs sfof{non] tf]lslbP adf]lhdsf clwsf/Lx¿sf] ;+o'Qm b:tvtaf6

sfof{nosf] gfddf a}+s vftf ;+rfng ug'{ kg]{5 .

Page 7: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 7

-$_ :jLs[t ljlgof]hg /sd sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{noaf6 lgsf;f

k|fKt u/L clVtof/L / :jLs[t ah]6leq /x]/ k|rlnt sfg'g adf]lhd vr{ ug]{, n]vf

/fvL jf /fVg nufO{ n]vf k]z ug]{, n]vfk/LIf0f u/fpg], a]?h' km5\of}{6 ug]{ ;Dk"0f{

pQ/bfloTj ;DalGwt sfof{no k|d'vsf] x'g]5 .

-%_ k]ZsL vr{ P]g tyf ljlgof]hg P]g adf]lhd ;/sf/L /sd lgsf;f lbg]

tyf sf]if ;+rfng ug]{ u/fpg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

♣&=&=&=&= vr{ ug]{ sfo{ljlwvr{ ug]{ sfo{ljlwvr{ ug]{ sfo{ljlwvr{ ug]{ sfo{ljlw M ;/sf/L sfd sfh tyf cfof]hgf ;~rfng ug]{ w/f}6L, b:t'/,

;]jf z'Ns lng], k]ZsL lbg] tyf km5\of}{6 ug]{, ;/sf/L gubL tyf lhG;L ;DklQsf]

;+/If0f ug]{, lnnfd laqmL ug]{, ldGxf lbg] ;DaGwL cfly{s k|zf;g tyf cGo ljljw

Joj:yf / tt\;DaGwL sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

*=*=*=*= /sdfGt//sdfGt//sdfGt//sdfGt/ M -!_ ljlgof]hg P]gdf tf]lsPsf] s'g} zLif{sdf /sd gk'u ePdf ;f]

gk'u ePsf] /sd ;f]xL P]gdf tf]lsPsf] s'g} Ps jf Ps eGbf a9L zLif{sdf

art x'g] ePdf ljlgof]hg P]gdf tf]lsPsf] ;Ldfleq /xL Ps zLif{saf6 csf]{

zLif{sdf cy{ dGqfnon] /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPb]lv afx]s pkzLif{sx¿sf] /sdfGt/ ;DaGwL

Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

(=(=(=(= ah]6 /f]Ssf jf lgoGq0f ug{ ;Sgah]6 /f]Ssf jf lgoGq0f ug{ ;Sgah]6 /f]Ssf jf lgoGq0f ug{ ;Sgah]6 /f]Ssf jf lgoGq0f ug{ ;Sg] M bkmf ^ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP

tfklg b]zsf] cfly{s l:ylt / ;l~rt sf]ifdf hDdf /x]sf] /sdnfO{ ljrf/ u/L

cy{ dGqfnon] ;l~rt sf]if dfly Jooef/ x'g] /sd afx]s ljlgof]lht /sddf

cfjZostf cg';f/ k"0f{ jf cf+lzs ¿kdf /f]Ssf jf lgoGq0f ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––$$$$

sf/f]af/sf] n]vfsf/f]af/sf] n]vfsf/f]af/sf] n]vfsf/f]af/sf] n]vf

!)=!)=!)=!)= sf/f]af/sf] n]vsf/f]af/sf] n]vsf/f]af/sf] n]vsf/f]af/sf] n]vffff M-!_ sf/f]af/sf] n]vf k|0ffnL g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPadf]lhd

x'g]5 . To;/L gtf]lsP;Dd xfn k|rlnt n]vf k|0ffnL cg';f/ sf/f]af/sf] n]vf

/flvg]5 .

♣ ;fj{hlgs vl/b P]g,@)^# åf/f ;+zf]lwt .

Page 8: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 8

-@_ sf/f]af/sf] n]vf dxfn]vf k/LIfssf] ljefuaf6 :jLs[t eP adf]lhdsf]

9fFrfdf /fVg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] 9frf :jLs[t u/fpg] tyf nfu" ug]{ u/fpg]

st{Jo dxfn]vf lgoGqs sfof{nosf] x'g]5 . dxfn]vf k/LIfsn] k|rlnt n]vf

9fFrfdf ;'wf/ ug{ cfjZos b]v]df ;'wf/ ug'{kg]{ 9fFrf pNn]v u/L dxfn]vf

lgoGqssf] ;Nnfx lnO{ pQm sfof{nonfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

-$_ dxfn]vf lgoGqs sfof{non] ;l~rt sf]ifsf] cltl/Qm j}b]lzs cg''bfg,

C0f ;xfotf, nufgL, ljlgof]hg, /fhZj / w/f}6Lsf] s]Gb|Lo n]vf tof/ u/L /fVg'

kg]{5 . ljlgof]hg tyf /fhZj afx]s cGo ;a} k|sf/sf sf/f]af/x¿sf] n]vf /fVg

nufO{ To;sf] s]Gb|Lo ljj/0f tof/ u/L dxfn]vf k/LIfs ;dIf k]z ug'{ dxfn]vf

lgoGqs sfof{nosf] st{Jo x'g]5 . ah]6df ;dfj]z gePsf h'g;'s} k|sf/sf]

;xfotf jf ;|f]taf6 ePsf] vr{sf] n]vf ;DalGwt sfof{non] tof/ ug'{ kg]{5 /

;f]sf] ljj/0f dxfn]vf lgoGqs sfof{nonfO{ cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] kGw| lbgleq

lbg' kg]{5 .

-%_ n]vf pQ/bfoL clws[tn] dftxt sfof{noaf6 ljlgof]hg, /fh:j, w/f}6L

nufot ;a} cfly{s ljj/0f lnO{ s]Gb|Lo lx;fa tof/ u/fO{ /fVg' kg]{5 .

-^_ bkmf % sf] pkbkmf -#_ cg';f/ k|fKt ePsf cGo k|sf/sf ;xfotfsf]

ljj/0f dftxt sfof{nodf /fVg nufpg], To;sf] s]Gb|Lo ljj/0f /fVg] bfloTj n]vf

pQ/bfoL clws[tsf] x'g]5 .

!!=!!=!!=!!= lhDd]lhDd]lhDd]lhDd]jf/ JolQm hjfkmb]xL x'gjf/ JolQm hjfkmb]xL x'gjf/ JolQm hjfkmb]xL x'gjf/ JolQm hjfkmb]xL x'g]] ]] M -!_ lhDd]jf/ JolQmn] k|To]s sf/f]af/ :ki6

b]lvg] u/L k|rlnt sfg'gn] tf]s] adf]lhdsf] /Lt k'¥ofO{ n]vf tof/ u/L

u/fO{ /fVg' kg]{5 .

-@_ cfly{s k|zf;g ;+rfng ubf{ dftxt sfof{non] k|rlnt sfg'gsf]

kfngf u/] gu/]sf] ;DaGwdf cfjZostf cg';f/ /]vb]v, hfFra'´ tyf lg/LIf0f ug]{

/ dftxt sfof{nosf] lx;fa s]Gb|Lo lx;fadf ;dfj]z u/fO{ hfFra'´ ug]{ u/fpg]

pQ/bfloTj n]vf pQ/bfoL clws[tsf] x'g]5 .

-#_ n]vf pQ/bfoL clws[tn] pkbkmf -@_ adf]lhd /]vb]v, hfFra'´ tyf

lg/LIf0f ubf{ jf n]vfk/LIf0f x'Fbf k|rlnt sfg'gåf/f lgwf{l/t k|lqmof k"/f gu/L

Page 9: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 9

sf/f]af/ u/]sf] jf cGo s'g} s}lkmot b]lvg cfPdf lhDd]jf/ JolQmn] To;sf]

hjfkmb]xL jxg ug'{ kg]{5 .

-$_ s'g} dgfl;a sf/0fn] n]vf ;DaGwL sfddf clgoldt x'g uPdf

lhDd]jf/ JolQmn] tf]lsPsf] cjlwleq clwsf/ k|fKt clwsf/L ;dIf sf/0f v'nfO{

lgoldt u/fpgsf] nflu k]z u/]df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] tf]lsPsf] Dofbleq

To; ;DaGwdf cfjZos lg0f{o ul/lbg' kg]{5 .

t/ dgfl;a sf/0f geO{ n]vf ;DaGwL sfddf clgoldt x'g cfPsf] b]lvg

cfPdf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lhDd]jf/ JolQmnfO{ klxnf] k6s krf; ¿k}ofF /

To;kl5 klg bf]xf]l/g cfPdf k6s} lkR5] krxQ/ ¿k}ofF hl/jfgf u/L k|rlnt

sfg'g adf]lhd ljefuLo sf/afxL ;d]t ug{ ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lg0f{o lbg' kg]{ clwsf/Ln] tf]lsPsf] Dofbleq

lg0f{o glbPdf lghnfO{ Ps tx dflysf] clwsf/Ln] klxnf] k6s krf; ¿k}ofF /

;f]xL clwsf/Laf6 k'gM csf]{ k6s To:tf] sfo{ bf]xf]l/g uPdf b'O{ ;o krf; ¿k}ofF

hl/jfgf ug'{ kg]{5 .

-^_ pkbkmf -@_ adf]lhd /]vb]v, hfFra'´ tyf lg/LIf0f x'Fbf of] P]g tyf

o; P]g cGt/ut ag]sf] lgod adf]lhd lgwf{l/t k|lqmof k"/f gu/L sf/f]af/ u/]sf]

b]lvg cfPdf jf cGo s'g} s}lkmot b]lvg cfPdf hfFr ug{ k7fpg] tfn's sfof{no

jf ljefu jf sfof{no k|d'vn] snd} lkR5] kRrL; ¿k}ofF hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .

Pp6} lhDd]jf/ JolQmnfO{ tLg k6s eGbf a9L hl/jfgf eO;s]kl5 k'gM To:tf] sfo{

bf]xf]l/g cfPdf snd} lkR5] tL; ¿k}ofF hl/jfgf u/L k|rlnt sfg'g adf]lhd

ljefuLo sf/afxL ;d]t ug'{ kg]{5 .

-&_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd n]vf /fv] g/fv]sf],

n]vf bflvnf u/] gu/]sf] / n]vfk/LIf0f u/fP gu/fPsf] ;DaGwdf ;do ;dodf

hfFr, lg/LIf0f u/L cfGtl/s lgoGq0f / /]vb]v ug]{ lhDd]jf/L ;+j}wflgs c+u tyf

lgsfosf] xsdf ;DalGwt ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] k|d'v, dGqfno tyf s]Gb|Lo

:t/sf] ;lrjfno tyf cfof]usf] xsdf ;DalGwt dGqfnosf ljefuLo dGqL jf

/fHodGqL, ljefu jf ljefu ;/xsf] cl:tTj / If]qflwsf/ ePsf] sfof{nosf] xsdf

;DalGwt dGqfnosf] ;lrj / sfof{nosf] xsdf ;DalGwt tfn's sfof{nosf]

ljefuLo k|d'vsf] x'g]5 .

Page 10: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 10

!@=!@=!@=!@= /fh:j bflvnf / /fh:j n]vf/fh:j bflvnf / /fh:j n]vf/fh:j bflvnf / /fh:j n]vf/fh:j bflvnf / /fh:j n]vf M-!_ k|rlnt sfg'g adf]lhd g]kfn ;/sf/nfO{

k|fKt x'g] /fh:j tyf ;/sf/L /sd sfof{nodf k|fKt ePkl5 tf]lsP adf]lhd

a}+s bflvnf ug'{ kg]{5 .

-@_ /fh:jsf] nut tyf n]vf /fVg] tyf kmfF6jf/L k]z ug]{, n]vfk/LIf0f

u/fpg] / To;sf] clen]v /fVg] pQ/bfloTj sfof{no k|d'vsf] x'g]5 .

!#=!#=!#=!#= gubL lhG;L bflvnf ug]{ / n]vf /fVggubL lhG;L bflvnf ug]{ / n]vf /fVggubL lhG;L bflvnf ug]{ / n]vf /fVggubL lhG;L bflvnf ug]{ / n]vf /fVg ]] ]] M -!_ lhDd]jf/ JolQmn] cfkmgf]

lhDdfdf cfPsf] ;/sf/L gubLsf] xsdf ;f]xL lbg jf To;sf] ef]lnkN6 / lhG;L

dfn;fdfg eP ;ft lbgleq oyf:yfgdf bflvnf u/L >]:tf v8f ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Dofbleq lhDd]jf/ JolQmn] gubL tyf lhG;L

bflvnf u/]sf] >]:tf v8f ug{ g;s]df To;sf] dgfl;a sf/0f v'nfO{ Ps tx

dflysf] clwsf/L ;dIf Dofb yksf] nflu cg'/f]w ug{ ;Sg]5 . o;/L cg'/f]w e}

cfPdf Ps tx dflysf] clwsf/Ln] dgfl;a sf/0f b]v]df Ps} k6s jf b'O{ k6s u/L

a9Ldf k}+tfnL; lbg;Ddsf] Dofb ylklbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ylkPsf] Dofbleq klg >]:tf v8f gug]{ lhDd]jf/

JolQmnfO{ Ps tx dflysf] clwsf/Ln] snd} lkR5] krf; ¿k}ofF jf lauf]sf] bz

k|ltzt;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .

-$_ cfˆgf] lhDdfdf cfPsf] ;/sf/L gubL ;f]xL lbg jf To;sf] ef]lnkN6

oyf:yfgdf bflvnf gu/]sf] b]lvg cfPdf ;DalGwt tfn's sfof{no jf ljefuLo

k|d'vn] bz lbg;Dd 9Lnf] u/]sf] eP bz k|ltzt hl/jfgf u/L ;f] bflvnf ug{

nufpg] / kGw| lbg;Dd l9nf] u/]sf] eP kGw| k|ltzt hl/jfgf u/L ;f] ;d]t

bflvnf ug{ nufpg] / kGw| lbgeGbf a9L l9nf] u/]sf] eP kRrL; k|ltzt hl/jfgf

u/L gub bflvnf ug{ nufO{ s;"/sf] dfqf cg';f/ k|rlnt sfg'g adf]lhd ljefuLo

sf/afxL ;d]t ug{ u/fpg ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bflvnf ug'{kg]{ To:tf]

gubL c+s a}+s / sfof{no aLrsf b"/L ;d]tnfO{ ljrf/ u/L dxfn]vf lgoGqs

sfof{non] gub bflvnf ug]{ yk Dofb tf]lslbg ;Sg]5 .

!$=!$=!$=!$= n]vf bflvnf ugn]vf bflvnf ugn]vf bflvnf ugn]vf bflvnf ug]{ M -!_ dxfn]vf lgoGqs sfof{non] dxfn]vf k/LIfsn] tf]s]sf]

Dofbleq k|To]s cfly{s jif{ ;l~rt sf]ifsf] cltl/Qm ljlgof]hg, /fh:j, w/f}6L,

Page 11: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 11

j}b]lzs cg'bfg / C0f ;xfotf tyf nufgLsf] n]vf / cfly{s jif{sf] s]Gb|Lo

n]vfsf] cfly{s ljj/0f dxfn]vf k/LIfssf] ljefu ;dIf bflvnf ug{' kg]{5 .

-@_ n]vf pQ/bfoL clws[tn] dftxt sfof{no ;d]tsf] k|To]s cfly{s jif{sf]

;Dk"0f{ cfo–Joosf] s]Gb|Lo cfly{s ljj/0f tof/L u/L dxfn]vf lgoGqs sfof{no /

dxfn]vf k/LIfssf] ljefu ;dIf k]z ug{' kg]{5 .

-#_ lhDd]jf/ JolQmn] sf/f]af/sf] n]vf / ;DalGwt sfuhft tf]lsPsf]

sfof{nodf jf n]vfk/LIfs ;dIf tf]lsP adf]lhd bflvnf ug{' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -@_ / -#_ adf]lhd n]vf bflvnf ug{ g;s]sf] dgfl;a sf/0f

b]vfO{ Dofb yksf] nflu cg'/f]w u/]df Ps tx dflysf] clwsf/Ln] a9Ldf k}+tL;

lbg;Ddsf] Dofb ylklbg ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd yk ul/Psf] Dofbleq klg n]vf bflvnf gug]{

lhDd]jf/ JolQmnfO{ Ps tx dflysf] clwsf/Ln] klxnf] k6ssf] nflu k|To]s snddf

kRrL; ¿k}ofFsf] b/n] / bf];|f] k6sdf k|To]s sndsf] nflu krf; ¿k}ofFsf] b/n]

hl/jfgf ug{ ;Sg]5 / k'gM csf]{ k6s ;f]xL sfo{ u/]df k|rlnt sfg'g adf]lhd

ljefuLo sf/afxL ;d]t ug{ ;lsg]5 .

-^_ dxfn]vf k/LIfssf] ljefun] tf]s]sf] Dofbleq n]vf pQ/bfoL clws[t

jf lhDd]jf/ JolQmn] n]vf / cfly{s ljj/0f bflvnf u/fpg' kg]{5 . t/ tf]lsPsf]

Dofbleq bflvnf u/fpg g;s] dgfl;a dflkmssf] sf/0f b]vfO{ n]vf pQ/bfoL

clws[t jf lhDd]jf/ JolQmn] Dofb yksf] nflu cg'/f]w u/]df dxfn]vf k/LIfs jf

lghn] tf]s]sf] clwsf/Ln] a9Ldf k}+tL; lbg;Ddsf] Dofb ylklbg ;Sg]5 .

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd Dofb yk dfu gu/]df jf yk ul/Psf] Dofbleq

klg n]vf / cfly{s ljj/0f bflvnf gu/]df dxfn]vf k/LIfsn] lhDd]jf/ JolQm eP

n]vf pQ/bfoL clws[tnfO{ / n]vf pQ/bfoL clws[t eP Ps tx dflysf]

clwsf/LnfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 / o:tf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ lghsf] st{Jo

x'g]5 .

-*_ pkbkmf -&_ adf]lhd lgb]{zg lb+bf klg n]vf tyf cfly{s ljj/0f

bflvnf gu/]df k|rlnt sfg'g adf]lhd ljefuLo sf/afxL ;d]t ug{ ;lsg]5 .

Page 12: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 12

-(_ /fh:j, gubL, lhG;L tyf w/f}6L bflvnf ug]{ tyf To;sf] n]vf clen]v

cBfjlws ¿kdf /fVg] ;DaGwdf cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

!%=!%=!%=!%= xfgL gf]S;fgL c;'n pk/ ul/gxfgL gf]S;fgL c;'n pk/ ul/gxfgL gf]S;fgL c;'n pk/ ul/gxfgL gf]S;fgL c;'n pk/ ul/g] M o; kl/R5]b adf]lhd /fVg'kg]{ sf/f]af/sf]

n]vf 7Ls;F+u g/fv]sf] sf/0faf6 g]kfn ;/sf/nfO{ s'g} lsl;dsf] xfgL gf]S;fgL

tyf Iflt x'g uPdf To;/L kg{ uPsf] xfgL gf]S;fgL tyf Ifltk"lt{ lhDd]jf/

JolQmaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ul/g]5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––%%%%

n]vfk/LIf0f tyf a]?h' c;'n km5n]vfk/LIf0f tyf a]?h' c;'n km5n]vfk/LIf0f tyf a]?h' c;'n km5n]vfk/LIf0f tyf a]?h' c;'n km5\\\\of}{6of}{6of}{6of}{6

!^=!^=!^=!^= n]vfk/LIf0fn]vfk/LIf0fn]vfk/LIf0fn]vfk/LIf0fM -!_ dxfn]vf lgoGqs sfof{non] tf]lsP adf]lhd cfGtl/s

n]vfk/LIf0f ug]{, u/fpg]5 .

-@_ k|To]s sfof{non] ;a} k|sf/sf cfo–Joosf] tf]lsP adf]lhdsf] n]vf /

cfly{s ljj/0f k]z u/L dxfn]vf k/LIfssf] ljefuaf6 clGtd n]vfk/LIf0f u/fpg'

kg]{5 .

-#_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f jf clGtd n]vfk/LIf0f x'Fbf ;/sf/L gubL jf

lhG;L dfn;fdfgsf] nut 5'6 u/]sf] b]lvPdf jf ;f] nut s'g} kl/aGbaf6 uf]ndfn

eO{ g]kfn ;/sf/sf] xfgL gf]S;fgL ePsf] b]lvPdf To;sf] ;"rgf k|fKt x'gf;fy

;DalGwt sfof{no k|d'v jf ljefuLo k|d'vn] To:tf] xfgL gf]S;fgL ePsf] /sd

c;'n u/L s;"/sf] dfqf cg';f/ ljefuLo sf/afxL ;d]t ug'{kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;"rgf k|fKt ePkl5 klg sf/afxL gug]{

clwsf/LnfO{ ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf] xsdf ;DalGwt ;+j}wflgs c+u tyf

lgsfosf] k|d'v, dGqfno tyf s]Gb|Lo :t/sf] ;lrjfno tyf cfof]usf] xsdf

;DalGwt dGqfnosf] ljefuLo dGqL jf /fHodGqL, ljefu jf ljefu ;/xsf]

cl:tTj / If]qflwsf/ ePsf] sfof{nosf] xsdf ;DalGwt dGqfnosf] ;lrj /

sfof{nosf] xsdf ;DalGwt tfn's sfof{nosf] k|d'vn] k|To]s snddf krf;

¿k}ofF;Dd hl/jfgf ug]{5 .

-%_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vf tyf cfly{s ljj/0f k]z gug]{ ;+j}wflgs c+u

tyf lgsfosf] n]vf pQ/bfoL clws[tnfO{ ;DalGwt ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf

k|d'vn], dGqfno tyf s]Gb|Lo :t/sf] ;lrjfno tyf cfof]usf] n]vf pQ/bfoL

Page 13: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 13

clws[tnfO{ ;DalGwt ljefuLo dGqL jf /fHodGqLn] / cGosf] xsdf n]vf

pQ/bfoL clws[tn] k|To]s snddf kRrL; ¿k}ofF;Dd hl/jfgf ug]{5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd hl/jfgf ubf{ klg n]vf tyf cfly{s ljj/0f

bflvnf gu/]df k|rlnt sfg'g adf]lhd sf/afxL ;d]t ug{ ;lsg]5 .

!&=!&=!&=!&= :ki6Ls/0f glbg] pk/ sf/afxL:ki6Ls/0f glbg] pk/ sf/afxL:ki6Ls/0f glbg] pk/ sf/afxL:ki6Ls/0f glbg] pk/ sf/afxL M -!_ sfof{nosf] ;/sf/L gubL lhG;L cfo–

Joosf] n]vf cfsl:ds lg/LIf0f ubf{ jf cfGtl/s jf clGtd n]vfk/LIf0fsf]

l;nl;nfdf ;f]lwPsf] k|Zgsf] hjfkm jf dfu ul/P adf]lhdsf] n]vf tyf ljj/0f

tf]lsPsf] Dofbleq bflvnf ug'{ ;DalGwt n]vf pQ/bfoL clws[t jf lhDd]jf/

JolQmsf] st{Jo x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] Dofbleq sfd ;DkGg ug{ g;lsg] eO{

dgfl;a dflkmssf] sf/0f ;lxt Dofb yksf] nflu cg'/f]w u/]df / To:tf] sf/0f

dgfl;a b]lvPdf ;f] k|Zg ;f]wgL ug]{ jf ljj/0f dfu ug]{ clwsf/L jf lgsfon]

dgfl;a dflkmssf] Dofb yk ul/lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd lbOPsf] Dofbleq ;f]lwPsf] k|Zgsf] hjfkm

jf dfu ul/Psf] n]vf k]z ug{ g;Sg]n] a]?h' jf s}lkmot b]lvPsf] /sd Joxf]g'{

kg]{5 .

!*=!*=!*=!*= a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5\\\\of}{6 ug]{ u/fpg] pQ/bfloTjof}{6 ug]{ u/fpg] pQ/bfloTjof}{6 ug]{ u/fpg] pQ/bfloTjof}{6 ug]{ u/fpg] pQ/bfloTj M -!_ n]vfk/LIf0faf6 cf}+NofOPsf] a]?h'

;DaGwdf k|df0f k]z u/L jf lgoldt u/L u/fO{ jf c;'n pk/ u/L km5\of}{6 ug]{

bfloTj lhDd]jf/ JolQmsf] x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd a]?h' km5\of}{6 u/] gu/]sf] ;DaGwdf /]vb]v u/L

k|rlnt sfg'g adf]lhd km5\of}}{6 ug{ nufpg] bfloTj n]vf pQ/bfoL clws[tsf]

x'g]5 .

!(=!(=!(=!(= ;+k/LIf0f tyf a]?h' km5;+k/LIf0f tyf a]?h' km5;+k/LIf0f tyf a]?h' km5;+k/LIf0f tyf a]?h' km5\\\\of}{6of}{6of}{6of}{6 M -!_ dxfn]vf k/LIfssf] ljefuaf6 n]vfk/LIf0f

x' “bf cf}+NofOPsf a]?h'sf ;DaGwdf ;f] a]?h'sf] ;"rgf k|fKt ePsf] k}+tL;

lbgleq ;DalGwt sfof{non] tf]lsPadf]lhd km5\of}{6 u/L ;+k/LIf0f u/fpg'

kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Dofbleq a]?h' ;+k/LIf0f tyf km5\of}{6 u/fpg

g;Sg] dgfl;a dflkmssf] sf/0f ePdf sf/0f ;d]t pNn]]v u/L Dofb yksf] nflu

Page 14: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 14

dxfn]vf k/LIfssf] ljefu ;dIf cg'/f]w ug{ ;lsg]5 / To:tf] cg'/f]w eO{ cfPdf

dxfn]vf k/LIfssf] ljefun] dgfl;a dflkmssf] Dofb yk ul/lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd yk ul/Psf] Dofbleq klg a]?h' /sd km5\of}{6

tyf ;+k/LIf0f gu/fPdf dxfn]vf k/LIfsn] n]vf pQ/bfoL clws[tnfO{ hfgsf/L

lbg]5 / To;/L k|fKt x'g cfPsf] hfgsf/L adf]lhdsf] sf/afxL ug]{ lhDd]jf/L n]vf

pQ/bfoL clws[tsf] x'g]5 . n]vf pQ/bfoL clws[tn] sf/afxL gu/]df ljefuLo

dGqL jf /fHodGqLnfO{ dxfn]vf k/LIfsn] hfgsf/L lbg]5 .

@)=@)=@)=@)= a]?h' nut sfod ug]{a]?h' nut sfod ug]{a]?h' nut sfod ug]{a]?h' nut sfod ug]{ M -!_ dxfn]vf k/LIfssf] k|ltj]bgdf cf}+NofPsf a]?h'

tyf c;'n pk/ ug'{ kg]{ tyf ltg'{ a'´fpg' kg]{ egL 7x¥ofOPsf] /sdsf] nut

s]Gb|Lo :t/df / sfof{no :t/df /fVg' kg]{5 .

-@_ n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf] d:of}6 / lxgfldgf ePsf] /sd jf tf]lsP

adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfO{ lgoldt x'g g;s]sf a]?h' /sd lhDd]jf/ JolQmaf6

c;'n pk/ ug'{kg]{5 . o:tf] k|lqmofaf6 c;'n pk/ x'g g;s]df nut sfod u/L

lhDd]jf/ JolQmnfO{ ;d]t ;"rgf lbOg]5 . o;/L nut sfod ul/Psf] /sd k|rlnt

sfg'g adf]lhd c;'n pk/ ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd c;'n pk/ ug'{kg]{ 7xl/Psf] a]?h'sf] lgoldt

sfo{ljlwaf6 c;'n pk/ x'g g;s]df To:tf] nut n]vf pQ/bfoL clws[tn]

tf]lsPadf]lhd s]Gb|Lo txl;n sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .

-$_ a]?h' km5\of}{6 ;DaGwL cg'udg tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

@!=@!=@!=@!= a]?h' c;'n km5a]?h' c;'n km5a]?h' c;'n km5a]?h' c;'n km5\\\\of}{6 / lgoldt ugof}{6 / lgoldt ugof}{6 / lgoldt ugof}{6 / lgoldt ug ]{]{ ]{]{M -!_ n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bgdf bzf{OP

adf]lhd a]?h' c;'n km5\of}{6 / lgoldt u/L u/fO{ ;+k/LIf0f u/fpg] sfo{ljlw

tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

-@_ c;'n pk/ ug'{kg]{ tyf ltg'{ a'´fpg' kg]{ egL cf}+NofOPsf a]?h' afx]s

cGo a]?h'x¿sf] xsdf k|rlnt sfg'g adf]lhd k'¥ofpg' kg]{ /Lt gk'u]sf] t/

;/sf/L gubL lhG;Lsf] xfgL gf]S;fgL gePsf] k'i6\ofO{ / dgfl;a sf/0f ePdf

tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfO{ lgoldt u/L ;+k/LIf0f u/fO{ km5\of}{6 ug{

;lsg]5 .

Page 15: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 15

-#_ dxfn]vf k/LIfssf] jflif{s k|ltj]bgdf cf}+NofOPsf a]?h'x¿sf] ;DaGwdf

�Joj:yflksf–;+;bsf] ;fj{hlgs n]vf ;ldltdf lnlvt hjfkm lbg], ;ldltsf]

a}7sdf pkl:yt eO{ 5nkmndf efu lnO{ ;f] ;DaGwdf cfˆgf] k|lts[of JoQm ug]{ /

a]?h' km5\of}{6 ;DaGwL sfd sf/afxL ug]{ u/fpg] pQ/bfloTj n]vf pQ/bfoL

clws[tsf] x'g]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd �Joj:yflksf–;+;b ;fj{hlgs n]vf ;ldltdf

5nkmn eO{ �Joj:yflksf–;+;bdf k]z u/]sf] ;'´fj �Joj:yflksf–;+;baf6

:jLs[t ePkl5 pQm k|ltj]bgdf plNnlvt ;'´fj sfof{Gjog ug]{ u/fpg] st{Jo

;DalGwt dGqfnosf] x'g]5 .

-%_ a]?h' km5\of}{6 ;DaGwL sfo{ljlw tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

@@=@@=@@=@@= a]?h' /sd hfo h]yfaf6 c;'n pk/ ug{ ;lsga]?h' /sd hfo h]yfaf6 c;'n pk/ ug{ ;lsga]?h' /sd hfo h]yfaf6 c;'n pk/ ug{ ;lsga]?h' /sd hfo h]yfaf6 c;'n pk/ ug{ ;lsg]]]] M bkmf @) sf] pkbkmf -@_

adf]lhd nut sl;Psf] a]?h' /sd tf]lsPadf]lhd c;'n pk/ ul/g]5 . o;/L

c;'n pk/ x'g g;s]df c;'n pk/ ug]{ a]?h' /sd s]Gb|Lo txl;n sfof{non]

;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ug]{5 .

@#=@#=@#=@#= a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5\\\\of}{6 ;ldltsf] u7gof}{6 ;ldltsf] u7gof}{6 ;ldltsf] u7gof}{6 ;ldltsf] u7g M-!_ ;fdfGo k|lqmofaf6 km5\of}{6 x'g g;s]sf

a]?h'x¿ km5\of}{6 ug{ ;do ;dodf ;fj{hlgs n]vf ;ldlt / dxfn]vf

k/LIfssf] /fo lnO{ g]kfn ;/sf/n]] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sflzt u/L

b]xfosf JolQmx¿ ;b:o /xg] u/L Ps a]?h' km5\of}{6 ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .

-s_ ;fj{hlgs n]vf;ldltn] tf]s]sf] ;ldltsf]

;b:o – cWoIf

-v_ dxfn]vfk/LIfsn] tf]s]sf] pk–

dxfn]vfk/LIfs jf gfoj dxfn]vfk/LIfs – ;b:o

-u_ ;lrj, cy{ dGqfno jf lghn] tf]s]sf]

sDtLdf /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] clws[t – ;b:o

� u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt . � u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt . � u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt . � u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f ;+zf]lwt .

Page 16: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 16

-3_ dxfn]vf lgoGqs jf lghn] tf]s]sf] n]vf

tkm{sf] sDtLdf /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf]

clws[t – ;b:o

-ª_ g]kfn rf6{8 Psfp06]06\; ;+3n] dgf]gog

u/]sf] rf6{8 Psfp06]06\; Pshgf – ;b:o

-r_ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] JolQm – ;b:o–;lrj

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t a]?h' km5\of}{6 ;ldltsf] sfo{ If]q g]kfn

;/sf/n] dxfn]vf k/LIfssf] k/fdz{ lnO{ g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L

tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t a]?h' km5\of}{6 ;ldltn] a]?h' km5\of}{6 ubf{

ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

@$=@$=@$=@$= a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5a]?h' km5\\\\of}{6 ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/of}{6 ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/of}{6 ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/of}{6 ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M bkmf @# adf]lhd ul7t

a]?h' km5\of}{6 ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5 M–

-s_ n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf d:of}6, lxgfldgf / c;'n pk/ ug'{kg]{ 7xl/Psf]

a]?h' afx]s ;fdfGo lgoldt k|lqmofaf6 km5\of}{6 tyf ;+k/LIf0f x'g g;s]sf

s'g} ;+j}wflgs c+u tyf lgsfo, dGqfno, ;lrjfno, ljefu, cbfnt jf

sfof{no cGtu{tsf a]?h'x¿ ;DalGwt ;+j}wflgs c+u tyf lgsfo, dGqfno

jf ;lrjfnoaf6 km5\of}{6sf] lgldQ l;kmfl/; eO{ cfPdf cf}lrTosf]

cfwf/df To:tf] a]?h' lgoldt jf ldGxf u/L a]?h'sf] nut s§f ul/g]5 .

-v_ v08 -s_ adf]lhd km5\of}{6sf] lgldQ l;kmfl/; ul/Psf a]?h'x¿ km5\of}{6

ug{ gldNg] ePdf ;DalGwt ;+j}wflgs c+u tyf lgsfo, dGqfno jf

;lrjfnonfO{ a]?h' /sd lgoldt jf c;'n pk/ ug{{ n]vL k7fpg] .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––^̂̂̂

a/a'´f/y, la/a'´f/y, la/a'´f/y, la/a'´f/y, lnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yfnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yfnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yfnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yf

@%=@%=@%=@%= a/a'´f/ya/a'´f/ya/a'´f/ya/a'´f/y M -!_ sd{rf/L ;?jf jf a9'jf x' “bf jf cjsfz k|fKt ubf{ jf nfdf]

cjlwdf sfhdf jf labfdf /xFbf cfˆgf] lhDdfdf /x]sf] gubL lhG;L jf ;/sf/L

sfuhft Dofb tf]lsPsf]df tf]lsPsf] Dofbleq / Dofb gtf]lsPsf]df PSsfO;

Page 17: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 17

lbgleq tf]lsPadf]lhd a/a'´f/y u/L tf]lsPsf] 9fFrfdf a/a'´f/ysf] k|df0fkq

lng'' kg]{5 .

-@_ s'g} dgfl;a sf/0fn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Dofbleq a/a'´f/y ug{

g;lsPdf Dofbleq a/a'´f/y ug{ g;lsPsf] sf/0f vf]nL ;DalGwt tfn's

sfof{nodf lgj]bg lbO{ lgsf;f eO{ cfP adf]lhd ug{' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd a/a'´f/y x'g g;s]sf]df ;DalGwt n]vf

pQ/bfoL clws[tn] ;do lgwf{/0f u/L To;/L lgwf{/0f ul/Psf] ;doleq cfjZos

hfFra'´ u/fpg ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd hfFra'´ ubf{ nfk/afxL u/L a/a'´f/y ug{ afFsL

/fVg] lhDd]jf/ JolQmnfO{ n]vf pQ/bfoL clws[tn] krf; ¿k}ofF;Dd hl/jfgf u/L

dgfl;a Dofb lbO{ a/a'´f/y ug{ nufpg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lbOPsf] Dofbleq klg a/a'´f/y gug]{ JolQm

axfnjfnf sd{rf/L eP k|rlnt sfg'g adf]lhd lghsf] tna eQf /f]Ssf /fvL /

axfn 6'6]sf] JolQm eP lghsf] lgj[Qe/0f jf pkbfg /f]Ssf /fvL Pj+ lgj[Qe/0f,

pkbfg gkfpg] jf pkbfg lnO;s]sf] JolQm eP k|x/Låf/f kqmfp ug{ nufO{

a/a'´f/y ug{ nufOg]5 .

-^_ ;dodf a/a'´f/y gu/]sf] sf/0faf6 ;/sf/L gubL, lhG;L jf wgdfn

s'g} gf]S;fg ePdf gf]S;fg ePsf] /sd / ;f]xL a/fa/sf] lauf] /sd k|rlnt g]kfn

sfg'g adf]lhd ;DalGwt JolQmaf6 c;'n pk/ ul/g]5 .

-&_ a/a'´f/y ug]{ cGo k|s[of tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

@^=@^=@^=@^= ;/sf/L gubL lhG;L b'¿kof]u Pj+ d:of}6 ePdf sf/afxL ul/g;/sf/L gubL lhG;L b'¿kof]u Pj+ d:of}6 ePdf sf/afxL ul/g;/sf/L gubL lhG;L b'¿kof]u Pj+ d:of}6 ePdf sf/afxL ul/g;/sf/L gubL lhG;L b'¿kof]u Pj+ d:of}6 ePdf sf/afxL ul/g]]]] M-!_

sfof{nosf] ;/sf/L txljn tyf lhG;L e08f/ cfGtl/s n]vfk/LIf0f ubf{ jf

clGtd n]vfk/LIf0f ubf{ jf s'g} tj/n] hfFr x' “bf ;/sf/L /sd d:of}6 ePsf]

b]lvg cfPdf ;DalGwt sfof{no k|d'v jf tfn's sfof{no jf tf]lsPsf]

clwsf/Ln] k|rlnt sfg'g adf]lhd ;f] d:of}6 ug]{ pk/ cfjZos sf/afxL ug'{

u/fpg' kg]{5 .

-@_ clGtd n]vfk/LIf0f ubf{ ;/sf/L txljn tyf lhG;L e08f/sf] s'g}

/sd jf lhG;L d:of}6 ePsf] b]lvPdf dxfn]vf k/LIfssf] ljefun] cfˆgf] /fo ;fy

Page 18: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 18

k|rlnt sfg'gadf]lhd To:tf] d:of}6 ug]{ JolQm pk/ sf/afxL rnfpg ;DalGwt

sfof{no k|d'v jf ljefuLo k|d'v ;dIf n]vL k7fpg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfFra'´ ubf{ jf pkbkmf -@_ adf]lhd sf/afxLsf]

nflu n]vL cfPsf] cj:yfdf ;DalGwt clwsf/Ln] sf/afxL gu/]df To:tf]

clwsf/LnfO{ ljefuLo k|d'vn] / ljefuLo k|d'vn] To;nfO{ sf/afxL gu/]sf] eP

n]vf pQ/bfoL clws[tsf] xsdf ljefuLo dGqL jf /fHodGqLn] / ;+j}wflgs c+u

tyf lgsfosf k|zf;sLo k|d'vsf] xsdf ;+j}wflgs c+u tyf lgsfosf k|d'vn]

krf; ¿k}ofF;Dd hl/jfgf u/L k|rlnt sfg'g adf]lhd ljefuLo sf/afxL ;d]t ug{

;Sg]5 .

-$_ dxfn]vf k/LIfsnfO{ n]vf ;DaGwL sfd oyf;dodf ePsf] 5}g eGg]

nfu]df lghn] ;f] ;DaGwL sfuhft l´sfO{ hfFr ug{ nufpg ;Sg]5 / To;/L hfFr

ubf{ s]xL q'6L jf s}lkmot b]lvg cfPdf cfjZos sf/afxLsf] nflu ;DalGwt tfn's

sfof{no ;dIf k7fpg] 5 / To:tf] n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] klg t'?Gt}

cfjZos sf/afxL ug{'kg]{5 .

-%_ ;/sf/L ;DklQsf] lhDdf, To;sf] nut, ;+/If0f / a/a'´f/y ;DaGwL

cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

@&=@&=@&=@&= ;/sf/L wgdfn jf ;DklQsf] ;+/If0f ug{' / tf]lsPsf] sfddf dfq nufpg' ;/sf/L wgdfn jf ;DklQsf] ;+/If0f ug{' / tf]lsPsf] sfddf dfq nufpg' ;/sf/L wgdfn jf ;DklQsf] ;+/If0f ug{' / tf]lsPsf] sfddf dfq nufpg' ;/sf/L wgdfn jf ;DklQsf] ;+/If0f ug{' / tf]lsPsf] sfddf dfq nufpg'

kgkgkgkg ]{]{ ]{]{ M -!_ sfof{nodf k|fKt x'g cfPsf] ;Dk"0f{ gubL lhG;Lsf] ;+/If0fsf] k|aGw

ldnfpg' lhDd]jf/ JolQmsf] st{Jo x'g]5 . sfof{nodf k|fKt x'g cfPsf] /sd

tf]lsPsf] sfddf dfq vr{ ug{ kfOg]5 . tf]lsPsf] sfd afx]s cGo sfddf vr{

u/]sf] b]lvPdf lhDd]jf/ JolQmaf6 o:tf] vr{ /sd c;'n pk/ u/L ljefuLo

sf/afxL ;d]t ug{ ;lsg]5 .

-@_JolQmut k|of]udf NofPsf] jf k|of]u ug{ lbPsf] ;/sf/L lhG;L, wgdfn

/ ;DklQdf x'g uPsf] ;a} k|sf/sf Iflt / xfgL gf]S;fgL /sd k|of]u ug{ lbg] /

lng] b'j}af6 c;'n pk/ ul/g]5 .

@*=@*=@*=@*= lnnfd laqmLlnnfd laqmLlnnfd laqmLlnnfd laqmL M of] P]g tyf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd lhG;L

lg/LIf0f ubf{ 6'6k'm6 tyf a]sDdf eO{ sfd gnfUg] egL k|ltj]bgdf pNn]v

ePsf]] dfn;fdfgx¿ sfof{no k|d'vn] cfjZos hfFra'´ ubf{ lnnfd laqmL ug'{

Page 19: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 19

kg]{ egL 7x¥ofPsf] dfn;fdfg tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfO{ lnnfd

laqmL ug{ ;lsg]5 .

@(=@(=@(=@(= ldGxf lbgldGxf lbgldGxf lbgldGxf lbg ]] ]] M o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] P]g cGtu{t

p7\g g;s]sf] ;/sf/L afFsL /sd, k|fs[lts k|sf]k, b'3{6gf jf cfˆgf] sfa"

aflx/sf] kl/l:yltn] ubf{ tyf ;'vfhtL{ eO{ jf lvP/, ;8]/ uO{ jf cGo

sf/0faf6 ;/sf/L xfgL gf]S;fgL x'g uPsf] jf sfg'gadf]lhd lnnfd a9fa9

x'Fbf klg gp7]sf] jf p7\g] l:ylt gb]lvPsf]df tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw

ckgfO{ g]kfn ;/sf/n] ldGxf lbg ;Sg]5 .

#)=#)=#)=#)= s]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsfs]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsfs]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsfs]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] sfd, st{Jo / clwsf//// M -!_ of] P]g / cGo

k|rlnt sfg'g adf]lhd lhDd]jf/ JolQmaf6 c;'n pk/ ug{'kg]{ /sd / g]kfn

;/sf/;+u u/]sf] zt{gfdf cg';f/ a'´fpg' kg]{ /sd ga'´fPsf] / ;/sf/L

gubL tyf lhG;L ;DklQ lxgfldgf ug]{ JolQmaf6 c;'n ug'{ kg]{ /sd c;'n

pk/ ug]{ bfloTj s]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] x'g]5 .

-@_ of] P]g k|f/De x'Fbfsf avt s]Gb|Lo txl;n sfof{nodf aSof}tf /xg

uPsf /sd sndx¿sf] nut s;L c;'n pk/ ug]{ u/fpg] sfd, st{Jo / clwsf/

s]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] x'g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df n]lvPb]lv afx]s k|rlnt sfg'g adf]lhd k|bQ

clwsf/ k|of]u u/L cw{Goflos lgsfo jf clwsf/Laf6 ePsf] km};nf adf]lhdsf]

b08 hl/jfgf ltg'{ a'´fpg' kg]{ bfloTj ePsf] JolQmn] To:tf] b08 hl/jfgf glt/]

ga'´fPdf ;DalGwt cw{Goflos clwsf/L jf To:tf] cw{Goflos lgsfosf] k|d'vn]

To:tf] b08 hl/jfgfsf] ljj/0f pNn]v u/L b08 hl/jfgf c;'n pk/ ug{sf] nflu

s]Gb|Lo txl;n sfof{nodf k7fpg' kg]{5 / To:tf] ljj/0f k|fKt x'g cfPdf s]Gb|Lo

txl;n sfof{non] klg ljj/0f adf]lhd nut s;L ;DalGwt JolQmaf6 k}m;nf

adf]lhdsf] b08 hl/jfgf ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ u/L ;l~rt sf]ifdf hDdf

ug{' kg]{5 .

-$_ s]Gb|Lo txl;n sfof{non] c;'n pk/ ug'{kg]{ /sd c;'n pk/ ubf{

;DalGwt JolQm, ;+:yf jf kbflwsf/L;+Fu cfjZos k|df0f a'‰g], aofg u/fpg], ;fIfL

l´sfpg] nufot k|rlnt sfg'gsf] cwLgdf /xL y'gfdf /fvL sf/afxL ug]{

;DaGwdf cbfntnfO{ eP ;/xsf] clwsf/ k|of]u ug{ ;Sg]5 .

Page 20: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 20

-%_ c;'n pk/ ug'{ kg]{ 7x/L nut sl;Psf] a]?h' jf b08 hl/jfgf glt/]

ga'´fPdf To:tf] a]?h' jf b08 hl/jfgf c;'n pk/ ug'{ kbf{ ckgfpg' kg]{ cGo

sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

-^_ c;'n pk/ ug'{ kg]{ 7x/L nut sl;Psf] a]?h' jf b08 hl/jfgf c;'n

pk/ ubf{ s]Gb|Lo txl;n sfof{no cfk}mn] jf cGo sfof{noåf/f c;'n pk/ u/fpg

;Sg]5 . c;'n pk/ ug]{ sfo{df ;xof]u ul/lbg s]Gb|Lo txl;n sfof{noaf6 n]vL

cfPdf cfjZos ;xof]u pknAw u/fO{ lbg' ;DalGwt sfof{nosf] st{Jo x'g]5 .

-&_ pkbkmf -#_ adf]lhd c;'n pk/ ug'{ kg]{ b08 hl/jfgf c;'n pk/

ePkl5 s]Gb|Lo txl;n sfof{non] To;sf] ljj/0f ;DalGwt n]vf pQ/bfoL clws[t

tyf ;DalGwt cw{Goflos lgsfosf] k|d'v ;d]tnfO{ lbg' kg]{5 .

-*_ s]Gb|Lo txl;n sfof{nosf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ tyf a]?h'

c;'n pk/ tyf km5\of}{6 ;DaGwL sfo{ljlw tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

-(_ c;'n pk/ ug''{ kg]{ a]?h' /sdsf] s'n nutsf] bz k|ltzteGbf a9L

c;'n pk/ ePdf ;f] bz k|ltzteGbf a9L hlt c;'n pk/ ePsf] 5 To;sf] bz

k|ltztdf ga9fO{ jf k|lt JolQm jf ;+:yfnfO{ bz xhf/ ¿k}ofFeGbf a9L gx'g] u/L

a]?h' c;'n pk/ ug]{ sfo{df ;+nUg sd{rf/L, JolQm jf ;+:yfnfO{ k'/:sf/ lbg

;lsg]5 .

#!=#!=#!=#!= sfd, st{Jo, clwsf/ / lhDd]jf/Lsfd, st{Jo, clwsf/ / lhDd]jf/Lsfd, st{Jo, clwsf/ / lhDd]jf/Lsfd, st{Jo, clwsf/ / lhDd]jf/L M n]vf pQ/bfoL clws[t, lhDd]jf/

clws[t, ljefuLo k|d'v, sfof{no k|d'v tyf n]vf clws[t Pj+ lhG;Ldf sfd

ug]{ clwsf/Lsf] sfd, st{Jo, clwsf/ tyf lhDd]jf/L tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

#@=#@=#@=#@= hjfkmb]xL jxg ug'{kghjfkmb]xL jxg ug'{kghjfkmb]xL jxg ug'{kghjfkmb]xL jxg ug'{kg ]{]{ ]{]{ M ;fj{hlgs hjfkmb]xLsf] kb wf/0f u/]sf] JolQmn]

lbPsf] cfb]z jf lgb]{zgdf ePsf] jf lgh cfk}mn] u/]sf] sf/f]af/sf ;DaGwdf

of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodfjnL adf]lhd lhDd]jf/L jxg ug'{

kg]{5 .

##=##=##=##= ;hfo;hfo;hfo;hfo M -!_ o; P]gsf] ljleGg bkmfdf ;hfosf] Joj:yf ul/Psf]df afx]]s s;}n]

of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodx¿sf] pNn+3g u/]df lghnfO{ bkmf #!

adf]lhdsf] clwsf/Ln] krf; ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .

Page 21: cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%%cfly{s sfo{ljlw P]g, @)%% · 2019-05-26 · 3 -`_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k]ZsL vr{ P]g / ljlgof]hg P]gåf/f lglb{i6 ;]jf / sfo{x¿sf] nflu ljleGg zLif{sdf ljleGg

www.lawcommission.gov.np

www.lawcommission.gov.np 21

-@_ o; P]g adf]lhd ;hfo tyf hl/jfgf ug'{ kg]{df s'g} clwsf/Ln] ;hfo

tyf hl/jfgf gu/]df To:tf] clwsf/LnfO{ Ps txdflysf] clws[tn] klxnf] k6s

r]tfjgL / bf];|f] k6sb]lv krf; ¿k}ofF;Dd hl/jfgf ug]{5 .

#$=#$=#$=#$= hl/hl/hl/hl/jjjjfgf ldGxf jf sd ug{ ;lsgfgf ldGxf jf sd ug{ ;lsgfgf ldGxf jf sd ug{ ;lsgfgf ldGxf jf sd ug{ ;lsg] M o; P]gdf plNnlvt Joj:yf cg';f/ s'g}

;hfosf] cfb]z ePsf]df To:tf] ;hfo ug{ gkg]{ egL dgfl;a dflkmssf] sf/0f

vf]nL To:tf] ;hfosf] cfb]z lbPsf] ldltn] kGw| lbgleq ;hfo lbg] clwsf/L

;dIf lnlvt lgj]bg lbPdf ;hfosf] cfb]z lbg] clwsf/LnfO{ To:tf] sf/0f

dgfl;a nfu]df klxn] u/]sf] hl/jfgf ldGxf jf sd ug{ ;Sg]5 .

#%=#%=#%=#%= k'g/fj]bgk'g/fj]bgk'g/fj]bgk'g/fj]bgM of] P]g / o; P]g cGt/ut ag]sf] lgod adf]lhd s'g} hl/jfgf jf

a]?h' Joxf]g'{ kg]{ u/L ePsf] lg0f{osf] ;DaGwdf lrQ ga' ]́df / bkmf #$

adf]lhd lbPsf] lgj]bgsf] ;DaGwdf ePsf] lg0f{o pk/ lrQ ga' ]́df lrQ

ga'‰g] JolQm jf sd{rf/Ln] To:tf] lg0f{o kfPsf] kGw| lbgleq ;hfo ug]{

clwsf/L eGbf Ps tx dflysf] clwsf/L ;dIf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 / To;/L

k/]sf] k'g/fj]bgsf] ;DaGwdf k'g/fj]bg ;'Gg] clwsf/Ln] lbPsf] lg0f{o clGtd

x'g]5 .

#^=#^=#^=#^= lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/ M of] P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ g]kfn ;/sf/n]

cfjZos lgodx¿ agfpg ;Sg]5 .

#&=#&=#&=#&= arfparfparfparfp M of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf lgodx¿df n]lvPsf s'/fx¿df ;f]xL

adf]lhd / c¿df k|rlnt sfg'gadf]lhd x'g]5 .

#*=#*=#*=#*= vf/]hLvf/]hLvf/]hLvf/]hL M ;/sf/L /sd c;'n km5\of}{6 P]g, @)@% vf/]h ul/Psf]5 .


Recommended